Steeds vaker zien we het drankje ‘Kombucha’ verschijnen in de winkels en op het internet. Dat is best logisch want deze bijzondere drank lijkt ons veel te kunnen bieden. Deze eeuwenoude drank heeft zelfs de bijnaam ‘Onsterfelijkheidsthee’!
In dit artikel vertellen we je waarom kombucha deze bijnaam heeft en ontdek je hoe deze bijzondere drank wordt gemaakt.
In dit artikel lees je:
Wat kombucha is
Waar kombucha vandaan komt
Of kombucha gezond is
Welke kombucha het meest geschikt is
Welke variaties kombucha heeft
Wat is kombucha?
Kombucha is een gefermenteerde drank op basis van zwarte of groene thee.
Na het toevoegen van suiker, specifieke bacteriën en gist gaat de drank fermenteren. Dit houdt in dat de suikers, door de bacteriën, worden opgenomen en de drank een andere structuur krijgt. In de drank ontstaat een beetje koolzuur, de drank verandert van smaak en er ontstaan nieuwe bacteriën, vitaminen en mineralen
Tijdens het fermentatieproces, wat ongeveer een week duurt, ontstaat een zwamachtig vel bovenop de drank. Dit heet een SCOBY (1); een afkorting voor ‘Symbiotic Culture Of Bacteria and Yeast’. In het Nederlands betekent dit dat het ‘een samenwerkend verband is van bacteriën en gist’.
Als de kombucha klaar is kun je met de SCOBY weer nieuwe kombucha gaan fermenteren.
.
Waar komt kombucha vandaan?
De precieze herkomst van deze drank is niet 100% duidelijk, daarvoor is het te lang geleden ontstaan. Uit onderzoek is wel gebleken dat het al eeuwen geleden werd bereidt in het Verre Oosten ter bevordering van kracht en gezondheid. Het had zelfs de bijnaam ‘onsterfelijkheidsthee’ en men gebruikte het vanwege de verschillende gezondheidsvoordelen van de kombucha. In deze landen was het zelfs gebruikelijk dat de kombucha bestanddelen van moeder op dochter werden doorgegeven als huwelijksgeschenk. Met het familierecept en de bijbehorende ingrediënten, kon zij vervolgens de rest van haar leven haar eigen gezin voorzien van deze bijzondere drank.
De drank vond ook zijn weg naar Rusland en het wordt daar nog steeds vaak dagelijks gedronken.
In de jaren ’60 en ’70 werd kombucha in Amerika enorm populair binnen de hippiecultuur. Als tegenhanger van de grote, commerciële frisdrankmerken, was er veel interesse in het natuurlijke product. Ook de goede en gezonde bestanddelen zorgden ervoor dat kombucha in die tijd een hype werd.
De laatste jaren zien we kombucha wederom weer volop verschijnen. Dit komt doordat we tegenwoordig steeds vaker puur en onbewerkt willen eten en drinken. Daarnaast hebben we veel interesse in onze gezondheid. Er wordt veel geschreven over de drank en haar goede eigenschappen voor het menselijk lichaam. Maar over welke gezondheidsvoordelen hebben we het nu precies?
Is kombucha gezond?
kombucha heeft een aantal gezonde eigenschappen voor het menselijk lichaam. Hieronder lichten we toe welke dat zijn:
1. Antioxidanten
De theesoorten (en dan met name de groene thee) waar kombucha van wordt gemaakt, bevat veel antioxidanten. Antioxidanten zijn essentieel voor ons lichaam omdat ze ons lichaam helpen met het onklaar maken van vrije radicalen. Bij het verbranden van energie komen afvalstoffen vrij (vrije radicalen). Deze moeten geneutraliseerd worden zodat ze geen gezonde cellen aantasten. Het is dus een prima bron van antioxidanten waarvan wetenschappelijk bewezen is dat we antioxidanten uit voeding het beste kunnen opnemen.
2. Maag- darmwerking
Tijdens het fermentatieproces ontstaan nieuwe bacteriën. Dit zijn gezonde bacteriën die de werking van onze darmen kunnen optimaliseren. De darmflora wordt hiermee aangevuld en de darmwerking verbetert. Let op: kombucha bevat, in vergelijking met gefermenteerde zuivel, minder probiotica. Wel is het zo dat de diversiteit van de ontstane bacteriën in combinatie met de antioxidanten van de thee èn de hogere zuurtegraad, een zeer gezond effect hebben op maag- darmproblemen.
3. Bevordert de spijsvertering
Door de fermentatie ontstaan verschillende enzymen die onze spijsvertering ondersteunen in het afbreken en verwerken van ons voedsel.
4. Werkt ontstekingsremmend
Onderzoek wijst uit dat, naast de verschillende enzymen, ook zuren ontstaan. Deze geven de kombucha een friszure smaak en zorgen daarnaast voor een verbetering van de opname van eerdergenoemde enzymen. Ook kan het een positief effect hebben op lichamelijke ontstekingen, en dan met name degene in het darmstelsel.
5. Ondersteunt het immuunsysteem
Tijdens de fermentatie van producten komen vitaminen vrij. Ook kombucha bevat vitamine A, B soorten en K. Doordat onze darmwerking verbetert ontstaat ook een stijging van de opname van vitaminen. Hiermee helpen we ons immuunsysteem.
6. Goed voor de huid
Uiteraard wordt onze huid van binnenuit gevoed. Hoe beter ons darmstelsel werkt, hoe meer essentiële vitamines, mineralen, enzymen en antioxidanten we kunnen opnemen. Dat zie je terug in je huid. Daarnaast werkt kombucha ook heel goed als een reinigende en verfrissende tonic voor je huid. Juist door de ontstekingsremmende capaciteit is het een prima middel voor een goed gereinigde huid.
Maar let op..
Toch zijn er ook tegengeluiden te horen. Omdat de SCOBY van de kombucha, door terugkerende fermentatie, steeds verandert is het lastig om wetenschappelijk vast te stellen dat alle kombucha soorten dezelfde eigenschappen hebben. Er is dus geen algemeen gezondheidskeurmerk op te plakken. Ook wordt er gewaarschuwd dat, bij een onzorgvuldig fermentatieproces, niet alleen goede bacteriën, maar ook slechte bacteriën kunnen ontstaan. Vanwege de wat hogere zuurtegraad is het ‘t beste om dagelijks maximaal één glas van 150 ml kombucha te drinken. Als je snel last hebt van maagklachten dan kun je beter wat voorzichtiger zijn met deze fris-zure drank. Daarnaast bevat kombucha een heel klein percentage alcohol (<0,5%) dat door de vergisting van de suiker is vrijgekomen.
Welke kombucha is het meest geschikt?
Er zijn nu zoveel verschillende kombucha’s te koop. Waar moet je op letten om zeker te weten dat je een goed en gezond kombucha drankje koopt?
A) Zelf maken
Om er zeker van te zijn dat de kombucha alleen bestaat uit goede grondstoffen kun je het natuurlijk zelf gaan fermenteren. Dit is wel een uitgebreid proces waarbij je 100 % zeker moet weten dat je steriel te werk gaat. Daarnaast moet je een geschikte SCOBY cultuur aanschaffen en tussentijds de ph waarden meten om op de juiste zuurtegraad uit te komen.
Het vereist wat oefenwerk en geduld om op de juiste kombucha te komen. Als je het te kort fermenteert blijven er nog veel suikers achter. Fermenteer je het te lang dan zal de kombucha steeds meer alcohol bevatten en uiteindelijk ook te zuur worden om nog te drinken.
B) Kopen in de winkel
Dit is een voorbeeld van een gezond kombucha drankje.
Er zijn veel verschillende soorten kombucha te koop in de winkels. Er zijn veel internationale merken te koop in allerlei soorten en smaken. De verwachting is dat kombucha steeds populairder gaat worden.
Let bij het kopen van kombucha vooral op de volgende dingen:
Kombucha uit een officiële brouwerij of fabriek verzekert je van een steriel en gedegen proces.
Ook moeten kombucha’s voor de verkoop onder de 0,5 % alcohol blijven.
Het is ook belangrijk om te kijken of er geen toegevoegd suiker, kleur- geur- en smaakstoffen zijn toegevoegd.
Goed gefermenteerde kombucha behoeft geen conserveringsmiddelen en staat dus buiten de koeling.
Vervolgens kun je rustig gaan kijken naar de verschillende smaken en de prijzen, om te bepalen welke voor jou het meest geschikt is.
Hoe kun je variëren met kombucha?
De smaken zijn uniek en het bevat nagenoeg geen suiker of alcohol. Tegenwoordig wordt het ook vaker gedronken door mensen die (even) minder tot geen alcohol drinken. Door de frisse en zurige smaak is het een goede afwisseling voor water en gewone theesoorten. Ook is het de perfecte basis om lekker mee te gaan variëren. Kies vooral voor gezonde suikervrije en koolhydraatarme combinaties, zodat het past in een gezond voedingspatroon.
Hieronder een aantal leuke tips om de standaard kombucha een twist te geven:
Kombucha mocktails
Vul een glas met 150 ml gekoelde kombucha en een paar ijsklontjes. Vervolgens kun je de volgende smaken toevoegen om steeds op een ander, en lekker verfrissend, drankje uit te komen:
Stukje verse gember
Sap of stukjes citrusvruchten
Verse munt
Puur cranberry sap
Vers rood fruit
Granaatappelpitjes
Rozemarijn
Vers meloensap
Puur ananassap
Passievrucht
Kaneelstokje
Kombucha als marinade
Kombucha is een fijne basis om vis, vlees en groente mee te marineren.
Zalm en makreel zijn vette vissoorten die je, door de hogere zuurtegraad van kombucha, kunt laten ‘garen’. Vervolgens kun je de verse vis direct eten met wat peper en zeezout.
Ook kip en stoofvlees blijven heel mals als je ze eerst laat marineren in de kombucha. Geef de marinade een oosterse twist door de kombucha te combineren met knoflook, gember, peper, zeezout en verse koriander.
Ik raad Kombucha van Yugen aan (Gent)
Hoewel het in ons land relatief nieuw is, wordt kombucha al een eeuwigheid in Azië gebrouwen. Yannick brouwt al drie jaar samen met Chris en Peter zijn eigen Yugen Kombucha in Gent.
Een container, twee fermentatiepotten van 75 liter en een testpubliek. Meer had Yannick Claerman niet nodig om zijn passieproject op te starten: kombucha brouwen. “Ik dronk mijn eerste kombucha in 2013 op aanraden van een vriend na een stevig nachtje stappen in Amerika. Die gefermenteerde theedrank was daar toen al ‘the next big thing’.” De smaak beviel Yannick zo dat hij zich inschreef voor een opleiding bij The Fermenters Club. Daarnaast deed hij een tijdje vrijwilligerswerk bij enkele Amerikaanse kombuchabrouwerijen. Kombucha wordt al sinds mensenheugenis gebrouwen en gedronken in Azië. Daar krijgt de gefermenteerde theedrank veel gezondheidslabels opgeplakt. Zo zou kombucha een positief effect hebben op de spijsvertering en ook immuniteitsverhogend, ontgiftend en zuiverend werken.
Toen Yannick in 2016 naar België terugkeerde, miste hij zijn dagelijkse kombucha. “Het drankje was hier nog onbekend. Ik moest het dus vergeten … of zelf brouwen.” Zo kwam hij bij Dok terecht, een voormalige creatieve plek in Gent waar de meest uiteenlopende profielen de kans kregen hun ding te doen. Yannick trok zich terug in een container en werkte aan zijn brouwsel. Op zondag was Dok open voor het publiek en greep hij de kans om bezoekers te laten proeven. Met die feedback ging hij verder. Die zomer kwam ook Chris proeven. Hij raakte zo gefascineerd dat hij snel mee in het verhaal stapte. Aan het einde van de zomer organiseerden ze een tasting voor grote namen uit de horecawereld. De feedback bleek zo goed dat ze beslisten om er een professioneel project van te maken.
De missie van Yugen is duidelijk: topkombucha maken en groeien. Stilaan lonkt het buitenland, tegelijk schrijft Yugen een lokaal verhaal. “We dragen Gent een warm hart toe, ook door de vele kansen die we kregen. Dok die ons gratis een plek bood, de lokale horeca die nog nooit van kombucha had gehoord en het toch wou proberen, professor Peter Vandamme van de UGent die het drankje na zijn uren microbiologisch onderzocht … Ook Bio-Planet geloofde meteen in ons en gaf ons een plaats in hun rekken.” Yugens brouwerijen bevinden zich in Gent.
Daarnaast werkt het bedrijf samen met Belgische leveranciers en producenten. En met lokaal talent, want op elk flesje geeft een andere illustrator zijn vertaling van het drankje. “Het lokale aspect is maar een onderdeel van een veel grotere duurzaamheidsvisie. Verder zetten we volop in op smaakontwikkeling en communicatie, zodat kombucha ook in ons land kan doorbreken. Yugen staat voor een Japans, filosofisch concept dat wordt gebruikt om het overweldigende gevoel van verwondering voor de schoonheid van de natuurlijke wereld te uiten. Op dat kortstondige wow-moment willen we inspelen.”
Yannick: “Met Yugen investeren we in smaakontwikkeling zonder afbreuk te doen aan het traditionele recept. Het sap, de kruiden en de gelaagdheid bezorgen het een nieuw elan. Daardoor is het niet meer alleen voor de healthy minded people, maar voor iedereen die op zoek is naar een gezond alternatief voor frisdrank of alcoholische drank.”
Comments